زهد و وارستگی حضرت امام(ره) زبانزد خاص و عام است

داستان زهد و وارستگی حضرت امام(ره) نسبت به شهرت و ریاست و مرجعیت و گریز از این امور، زبانزد خاص و عام است که تحریر آن فصل جداگانه‌ای را می‌طلبد. اما با این حال اراده خداوند بر این تعلق گرفت که امام(ره) را به محبوبیت، شهرت و مرجعیت برساند.

عظمت و شخصیت حضرت امام (ره) به سان کوهی بود بسیار بزرگ که قله رفیعش در ورای ابرهای طبیعت سر به آسمان معنویت و عبودیت حق ساییده و با پیوند سرچشمه لایزال هستی،‌ وجودش از زلال معرفت سیراب گردیده بود و از گستره پیرامونش،‌ چشمه سارهای حکمت، جاری شده بود و تشنه کامان آب حیات را سرمست شوق وصال می‌نمود.

عظمت شخصیت امام(ره) و عمق و گستردگی آن حتی برای نزدیک ترین افراد و برجسته ترین شاگردان ایشان قابل دسترسی و شناخت دقیقه نبود و کسی را هم یارای چنین ادعایی نیست، با این همه هر کس متناسب با درک و ظرفیت خویش و از بعد ظاهری و اثباتی،‌ قطره ای از دریای حکمت و فرزانگی امام(ره) را چشیده است و با جمع آوری این قطره‌هاست که جویبارهایی از آن دریای فضیلت برای تشنه کامان تاریخ و نسل های آینده، جاری می‌شود.

“محمد حسین رحیمیان” نویسنده کتاب “یادها و یادداشت‌هایی از زندگی امام خمینی قدس سره” می‌نویسد: این بنده ناچیز بیش از نیمی از عمرم را به سان خاری،‌ در کنار گل بی خار وجودش سر کردم، ولی به دلیل قابلیت، کمتر از طراوت و زیبایی ملکوتیش بهره مند شدم و بی گمان آنچه از او نصیبم شد، قطره ای بود از دریا و در عین حال آنچه از درک احساسم با قلم شکسته در قالب الفاظ ناقص می‌آید باز هم قطره ای است از دریا!

آنچه در زیر می‌آید هرگز نمی‌تواند معرف شخصیت والای حضرت امام(ره) باشد، بلکه فقط گوشه‌ای است از داستان آشنایی “محمد حسن رحیمیان” و خاطراتی چند از آنچه مستقیما شاهد و مرتبط با آن بوده است و البته در چند موردی که نقل صدها خاطره ای  است که از دیگران شنیده است.

ادای دین

نمونه دیگر، اینکه حضرت امام(ره) مطلع شدند که یک یاز افراد مورد شناختشان برای خرید منزل مقروض شده و در بازپرداخت آن، دچار مشکل شده است. دستور دادند که قرض … ادا شود. ولی شخص مزبور با تشرف به خدمت امام(ره) و ضمن تشکر و معذرت از جسارت حرف زدن روی حرف امام(ره) به عرض رساند که: «حقیر تاکنون سعی کرده‌ام در زندگی خود از وجوه شرعیه استفاده نکنم،‌ و اگر اجازه بدهید، می‌خواهم این روش را همچنان ادامه دهم و …»

حضرت امام(ره) در آن وقت، چیزی نگفتند، ولی چند روز بعد، بخشی از آن مبلغ را از وجوه متعلق به شخص خودشان لطف فرمودند و حدود دو سه هفته بعد نیز از تتمه بدهی شخص مزبور سراغ گرفتند و سپس آن را نیز پرداخت فرمودند.

امکانات غیر شخصی امام(ره)

داستان زهد و وارستگی حضرت امام(ره) نسبت به شهرت و ریاست و مرجعیت و گریز از این امور، زبانزد خاص و عام است که تحریر آن فصل جداگانه‌ای را می‌طلبد. اما با این حال اراده خداوند بر این تعلق گرفت که امام(ره) را به محبوبیت، شهرت و مرجعیت برساند و در راستای زعامت و مرجعیت مطلقه جهان تشیع و روند فزاینده آن، سیل وجوهات شرعیه به طرف معظم‌له سرازیر شد تا جایی که مجموعه شهریه‌های امام(ره) در حوزه‌های علمیه  سایر مصارف مقرره شرعیه، به بالاترین رقم درتاریخ مرجعیت رسید.

بی‌ گمان سیستم پولی موجود در مرجعیت تشیع در تمام جهان، بی‌نظیر است و هیچ شخص و شخصیتی در این حد، پول در ا ختیارش قرار نمی‌گیرد، آن هم پولی که پرداخت‌کنندگان با طیب خاطر و به عنوان انجام وظیفه الهی خود پرداخت می‌کنند و در این پرداخت، نه تنها منتی بر دریافت‌کننده نمی‌گذارند که خود را منت‌دار او می‌دانند؛ چراکه مرجع با دریافت و قبول وجه، تکلیف شرعی را از دوش پرداخت‌کننده برمی‌دارد و مسئولیت صرف آن را بر عهده خود می‌گیرد. این فرهنگ حاکم بر وضعیت پرداخت و دریافت وجوه شرعیه است و اگر تخلفی از این میزان باشد، خارج از مدار این فرهنگ است و اکنون نمونه‌ای از برخورد امام(ره) با این تخلف:

بر ما منتی ندارید! 

یکی از تجار ایرانی مبلغی سنگین به عنوان وجوه شرعی، در نجف، خدمت حضرت امام(ره) آورده بود. ضمن تقدیم وجه، گویی دراثر بدآموزی دیگران و ضعف  ایمان، از موضع کسی که از پول هنگفتی دل کنده و امتیاز آن را به دیگری اعطا کرده، درخواست کرد که حضرت امام(ره) به اصطلاح تخفیفی برایش بدهند و مثلا خمس اتومبیلش را – که خمس به آن تعلق گرفته بود – از او نگیرند!

حضرت امام(ره) کل وجه را جلوی او گذاشته و فرمودند:

بردار و برو. شما گمان می‌کنید حالا که این پول را اینجا آورده‌اید، منتی بر ما دارید نخیر، این ما هستیم که بر شما منت داریم. چرا که با پرداخت آن و قبول ما شما بری‌الذمه می‌شوید و تازه اول مسئولیت ما است…

در طی مدتی نیز که در جماران خدمت حضرت امام(ره) بودیم، سنت ثابت، همین بود. هیچگاه برای یک شخص به خاطر اینکه صرفا وجه سنگینی را پرداخت می‌کند، امتیازی بر آن کس که مثلا فقط ده تا تک‌تومانی خمس به او تعلق گرفته بوده و جهت تقدیم، به محضر امام(ره) می‌آورد، در کار نبود. ملاک برخورد، تدین و خلوص افراد بود و چه بسا افرادی که با خمس دادن، دنبال مقاصد غیرالهی بودند و به مجرد کشف این نکته، وجه هر چند کلان هم بود، از آنان دریافت نمی‌شد و طرد می‌شدند. ولی چه بسا افراد کم‌درامدی که مبلغی به ظاهر ناچیز و بسیار کم به عنوان خمس پرداخت می‌کردند، بر حسب آثار خلوصی که در آنان مشاهده می‌شد، مورد تکریم و پذیرایی قرار می‌گرفتند و احیانا امکان دست‌بوسی حضرت امام(ره) نیز برای آنان فراهم می‌شد.

گذشته از آن، در تمام مواردی که حضرت امام(ره) متوجه می‌شدند که پرداخت‌کننده وجوه شرعی، خود وضع خوبی ندارد و از اقشار مستضعف است، وجه مربوطه را بعد از قبول و قبض برای پرداخت‌کننده مسترد می‌فرمودند. گاهی هم این کار را با دعای خیرشان همراه می‌کردند.