نوای حزن‌انگیز «کرنی‌نوازی» ماه محرم در شهرستان آستانه‌اشرفیه

کرنی‌نوازی یکی از سازهای بادی سنتی آستانه‌اشرفیه در ماه محرم است که تنها با عمل دم و بازدم نوازنده از آن صدا حاصل می‌شود و نوای حزن‌انگیز آن شنونده را منقلب می‌کند.

مراسم علم‌بندی همراه با کرنی‌نوازی این شهرستان با حضور پرشور و گسترده مشتاقان و عزاداران حسینی در بقعه متبرکه آقاسیدحمید روستای «فوشازده» آستانه‌اشرفیه برگزار شد.

در این آیین مذهبی که همراه با نوحه‌خوانی و مداحی ذاکران اهل‌بیت (ع) همراه بود شرکت‌کنندگان با برگزاری آغاز ماه محرم و عزای ابا عبدالحسین (ع) به سینه‌زنی به سوگواری پرداختند.

همزمان با اجرای «کر نی» توسط کر‌نی‌نوازان روستای فوشازده عزاداران حسینی با غبارروبی مسجد و بقعه آقا سیدحمید آیین علم‌بندی عزای حسینی را در این روستا آغاز کردند.

«کرنازنی» یکی از آیین‌های بسیار قدیمی روستای فوشازده آستانه‌اشرفیه است که هر ساله در ایام شهادت امام حسین (ع) در این منطقه اجرا می‌شود.

همزمان با برگزاری آیین علم‌بندی که به همراه توزیع غذای نذری در بین شرکت‌کنندگان همراه است عزاداران حسینی با برافراشتن بیرق‌های یاسین (ع) معابر مختلف این روستا را سیاه‌پوش کردند.

کرنانوازی از سنت‌های قدیمی گیلان است که در ماه‌های محرم و صفر در مناطق مختلف این استان و روستای مذکور نواخته می‌شود.

این سنت مذهبی برخلاف برخی از سنن‌ها در روستا فوشازده پابرجا بوده و به قوت خود باقی است.

«کرنانوازی» در روستاهای آستانه‌اشرفیه به‌عنوان یک نوع عزاداری مرسوم است، این ساز منطقه‌ای تا پیش‌ از این برای اطلاع‌رسانی و اعلام خبری به مردم از آن استفاده می‌شد و امروزه تنها به‌عنوان ساز مراسم عزاداری شخصی و مذهبی از آن بهره گرفته می‌شود.

تک‌نواز گروه، مصیبتی از حضرت امام حسین (ع) را در داخل «دکرنا» دمیده و پس‌ از آن صدای «وای وای» از کرنای وی به گوش می‌رسد و در این لحظه گروهی نوای «حسین وای» را در کرنا می‌دمند به این ترتیب شنوندگان «وای وای حسین وای» را از تک‌نواز و گروه او می‌شنوند.

کرناچیان برای بیرون آوردن صدای کرنا از «دم و بازدم» خود استفاده می‌کنند و هیئت کرناچی متشکل از دو «سرکرناچی» و در مجموع حدود 5 تا 8 کرناچی و یا بیشتر هستند.

«سر کرناچی» که رهبری کرناچیایان را به‌عهده دارد آهنگی را آغاز به نواختن می‌کند و کرنا را در یک زاویه 160 درجه روی کرنی‌های دیگر حرکت می‌دهد و بقیه کرنی‌ها روی یک چوب که سرکرناچی دوم دارد گذاشته‌ شده و با هر بار دمیدن کرناچیان از او پیروی کرده و آهنگی می‌نوازند.

کرنا به‌جز ایام سوگواری امامان به‌ویژه امام حسین (ع) در یادبود شهدا و برای خانواده‌هایی که داغ جوان دیده باشند نیز نواخته می‌شود.

صدای کرنی هول‌انگیز و همراه با حزن و اندوه است و شنونده را منقلب و متأثر می‌کند.

«کرنی» نوعی آلت موسیقی بادی است که از جنس «نی» ساخته می‌شود و طول آن بین دو تا سه متر متغیر است و سر عصایی شکل کرنای که محل خروج و تشدید صدا است از جنس نوعی کدو بوده و برای همین منظور پرورش می‌یابد و شبیه به دهانه شیپور است و فرم منحنی او به شاخ گاو شباهت دارد.

«کرنی» آلت بادی و بلند بوده که دارای صدای بم و رسایی است و از آنجا که سوراخ ندارد با انگشتان نواخته نمی‌شود و تنها با عمل دم نوازنده از آن صدا حاصل می‌شود.

برای استحکام بیشتر «کر نی» پوششی از بریده‌های نی روی بدنه آن بسته می‌شود طول آن متفاوت بوده و بین دو تا چهار متر و بیشتر است.

«کر نی» بدون زبانه و سوراخ بوده و از سه بخش تشکیل می‌شود که بخشی در دهان قرار می‌گیرد و قسمت بدنه که بلندی آن به بیش از 3٫60 متر می‌رسد و قسمت سر آن خمیده و به شکل عصا است.