مسجد جامع بازار؛ کانون فعالیت های انقلابی در شهر رشت

مسجد جامع بازار رشت یک از مساجد قدیمی و معتبر شهر رشت و از پایگاه‌های مهم مبارزات انقلابی مردم شهر بوده است.

بدون شک یکی از مهمترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی ایران مساجد هستند. در دورانی که رسانه های گروهی تا این حد گسترده نبود و رسانه های معدود آن زمان هم در اختیار رژیم پهلوی بود این مسجد بود که تریبون مبارزان انقلاب شد و مردم از این کانون مقدس آگاه می‌شدند.

در جریان انقلاب اسلامی، مردم ایران به اخباری که از مساجد پخش می‌شد به‌مراتب بیشتر از صداوسیما اعتقاد داشتند و اخبار به‌سرعت از مساجد به همه‌جا راه می‌یافت. در آن دوران، مسجد به کانون مبارزه و مرکز فرماندهی بدل شده بود.

پیوند انقلاب اسلامی با مسجد پیوندی استوار، جاودانه و استراتژیک است که هیچ‌چیز نمی‌تواند جایگزین آن شود. با الهام از این تفکر بنیادین، ملت مسلمان ایران در جریان انقلاب اسلامی مساجد را به حالت پرتحرک و سرنوشت‌ساز دوران اسلام بازگرداندند.

روحانیت مبارز، در سنگر محراب و منبر، تفکر سیاسی اسلام را تبیین و در زمینه‌ی فجایع رژیم ستم‌شاهی افشاگری کردند. لازم است بدانیم نوارهای سخنرانی‌های امام و پیام‌های ایشان با برنامه‌ریزی دقیق، در مساجد، به دست مردم می‌رسید. به‌همین‌دلیل، رژیم با مساجد مخالفت کرد و قصد تعطیلی آن‌ها را داشت؛ اما موج حرکت چنان قوی بود که نتوانست آن را از ریشه برکند.

در آن مقطع زمانی، مساجد به مراکز نیرومند پشتیبانی انقلاب و ستاد عملیاتی رهبر انقلاب اسلامی تبدیل شده بودند. تولد جمهوری اسلامی ایران با آرای مردم نیز در مسجد صورت گرفت. همه‌پرسی‌ها و انتخابات متعدد و سرنوشت‌سازی نیز در فضای پرنور، باصفا، معنوی و یکدل مساجد انجام گرفت. طرح مسئله انقلاب اسلامی، که جرقه ی آن در سال ۱۳۴۲ زده شد، با تحمل سختی‌ها و مصائب فراوان، سرانجام در سال ۱۳۵۷، به رهبری امام خمینی به پیروزی رسید.

 مساجد کانون انقلاب

بیت الله فلک باز، فرهنگی بازنشسته در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت، به نقش مسجد در شکل‌دهی فعالیت‌های انقلابی و مذهبی در پیش از انقلاب اشاره و اظهار کرد: مساجد، کانون آغاز انقلاب بودند و هر مرد و زن مبارزی سعی می‌کردند اولین گامشان را از مسجد بردارند.

وی افزود: امن‌ترین مکان برای رسیدن به اهداف دینی و انقلابی مسجد بود.

عضو هیئت امنای مسجد گلش بازار رشت با بیان اینکه دشمنان به نقش مسجد در ترویج روحیه انقلابی پی برده‌اند، گفت: از دلایل مخالفین انقلاب و منافقین برای به راه اندازی کشتار مذهبیون و افراد انقلابی در سال‌های ۶۰ و ۶۱ و شهادت علما در محراب همین نقش کاربردی مسجد بوده است.

مساجد بازار رشت در انقلاب

فلک باز با اشاره به فعالیت فعالان انقلاب در مساجد بازار رشت در ایام منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی گفت: مسجد جامع بازار و مسجد گلشن رشت از جمله این مساجد هستند.

وی درباره نقش مسجد بازار رشت در کانون بودن برای مبارزان انقلاب و محل تجمعات انقلابیون گفت: مسجد جامع بازار رشت یک از مساجد قدیمی و معتبر این شهر و از پایگاه‌های مهم مبارزات انقلابی مردم شهر بوده است.

این فعال دوران پیروزی انقلاب در خصوص فعالیت‌های مذهبی و انقلابی خود در پیش از انقلاب، گفت: از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۸ مسجد جامع بازار کانون فعالیت من و عده‌ای از جوانان مذهبی بود.

وی با بیان اینکه از نوجوانی در مسجد جامع بازار رفت و آمد و فعالیت مذهبی داشتم، اظهار کرد: در سال ۱۳۵۴ به مدت ۶ ماه طلبه حوزه علمیه جامع بازار بودم.

فلک باز خاطرنشان کرد: گرایشات مذهبی سبب شد که من و عده‌ای از دوستان نزدیک مانند غلامرضا دیدار شتابان که متخصص بیهوشی هستند، علیرضا مودب شعار، دبیر معارف، محسن کاظمی، سفیر سابق ایران در رومانی، حجت‌الاسلام صفوی، امام جمعه فعلی شفت، حجت‌الاسلام یاری، رئیس فعلی اداره تبلیغات اسلامی گیلان به حوزه وارد شویم.

وی اعلام کرد: در شب‌های ماه مبارک رمضان و به ویژه شب‌های قدر از رشت به لاهیجان و در منزل شهید ابوالحسن کریمی، دادستان انقلاب در لاهیجان که بعد از انقلاب به دست منافقین ترور شد و آیت الله قربانی، نماینده ولی فقیه کنونی در گیلان که در آن زمان ممنوع المنبر بودند رفته و از وجودشان و سخنانشان استفاده می‌کردیم.

این فرهنگی بازنشسته با اشاره به شرایط اختناق و خفقان دوران رژیم پهلوی، گفت: فردی به نام شیخ‌الاسلامی که از مسئولان ساواک در رشت بود هفته‌ای چند بار در نماز جماعت مسجد جامع شرکت می‌کرد تا فعالان مذهبی و انقلابی را شناسایی کند.

وی به یکی از خاطرات خود در پیش از انقلاب اشاره کرد و گفت: دوستی به نام سید مظفر تهور داشتم که اعلامیه‌های امام خمینی(رحمه الله علیه) را از تهران به رشت می‌آورد. در یک مورد از این انتقال اعلامیه‌ها در سال ۵۶ ساواک ایشان را تعقیب می‌کند و او نیز به من مراجعه می‌کند. آقای تهور را به خانه پدری بردم و به مدت دو روز او را مخفی کردم تا اوضاع آرام شود. اعلامیه‌ها را هم با پیک و رابطی که داشتم به لاهیجان منتقل کردم.

فلاک باز با بیان اینکه در سال ۱۳۵۵ به عنوان سپاهی دانش به خلخال اعزام شدم، گفت: در خلخال نیز با دو نفر از متدینین و انقلابیون آنجا به نام‌های یکتا و عابدینی و آیت الله مروارید که اهل مشهد بود و به این شهر تبعید شده بود ارتباط داشتم و از محضر آنان استفاده می‌کردم.

 فعالیت‌های بعد از پیروزی انقلاب

عضو هیئت امنای مسجد گلشن رشت در خصوص فعالیت‌های مذهبی و انقلابی خود بعد از پیروزی انقلاب، گفت: زادگاه من محله چله خانه رشت بود و بعد از پیروزی انقلاب با سازماندهی جوانان مذهبی و انقلابی به مدت ۱۰ ماه در محله چله خانه تا پارک شهر و چهارراه بیمارستان پورسینای رشت حفظ امنیت منطقه را بر عهده داشتیم.

این فعال دوران انقلاب، راه‌اندازی تعاونی بزرگ اسلامی را از دیگر فعالیت‌های بعد از انقلاب خود برشمرد و گفت: در میدان بزرگ رشت و منزل آقای گلچین برنج اهدایی پدرم، حاج ابراهیم فلک باز را که از بازاریان بنام و خیر بود، بسته‌بندی کرده و به افراد نیازمند و تهیدست می‌رساندیم.

وی با اشاره به همدلی مردم در دوران انقلاب و دوران دفاع مقدس تصریح کرد: امروز باید در راستای توسعه کشور اتحاد بیشتری داشته و با قدرت در جنگ نرم دشمن به مقابله بپردازیم.

آری؛ بازخوانی وقایع انقلاب برای نسل امروز که آن دوران را ندیده و درک نکرده اند از ضروریات است و باید خاطرات شیرین روزهای انقلاب به نسل جدید منتقل تا با واقعیت ها و حقیقت های انقلاب آشنا شوند. بیان این خاطرات باعث حفظ روحیه انقلابی و احیا آن در نسل جوان می شود.