تلاش ساواک برای ممنوع‌المنبر کردن آیت‌الله قربانی + سند

اسناد ساواک از تلاش این سازمان برای ممنوع‌المنبر کردن آیت‌الله زین‌العابدین قربانی روحانی مبارز گیلان خبر داد.

سازمان امنیت و اطلاعات کشور که به طور خلاصه به آن ساواک گفته می‌شد، از سال 1335 تا 1357 سازمان اصلی پلیس امنیتی و اطلاعاتی ایران در زمان سلطنت شاه مخلوع بود که قدرت و اختیارات بسیاری در توقیف و بازجویی افراد داشت.

این سازمان به ویژه در سال‌های دهه 1350 و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سال 57 و سرنگونی حکومت سلطنتی، نفرت‌انگیزترین و مخوف‌ترین نهاد حکومتی در بین مردم به‌شمار می‌آمد. مقر سابق ساواک در خیابان خواجه عبدالله تهران قرار داشت.

ساواک در اوسط دهه 1950 میلادی (اواسط دهه 1330 شمسی) با همکاری مشترک موساد و سیا در ایران شکل گرفت و هدف از آن تاسیس یک نیروی پلیس مخفی در ایران بوده‌است.

در این سازمان افرادی را برای شکنجه افراد انقلابی انتخاب کرده بودند که بعد از مدتی به علت بی رحمی و شکنجه زیاد بین زندانیان شهرت خاصی پیدا کردند.

بررسی اسناد ساواک در گیلان برگ زرینی از تاریخ مبارزاتی مردم این استان علیه طاغوت است که در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، یکی از اسناد به دست آمده را مرور می‌کنیم:

در سند شماره 1307/ه  ساواک به تاریخ 13 خرداد 1353آمده است: در اجرای اوامر صادره پیرامون وضعیت شیخ زین‌العابدین قربانی بررسی‌‌های لازم انجام شد.

در ادامه این سند که نامه ساواک لاهیجان و ساواک استان یکم است، تصریح شده: نامبردی(آیت‌اله قربانی) از طرفداران جدی (امام) خمینی بوده و در مجالس و منابر در موقعیت‌های مناسب علاقه خود را به (امام) خمینی اظهار و از وی تمجید می‌کند.

در این سند تأکید شده است: (آیت‌اله قربانی) از وضع موسسات دولتی به ویژه اوقاف انتقاد کرده و صریحا با روحانیونی که با اوقاف همکاری دارند حمله کرده و به کرار اعلام می‌کند  که پشت سر مروجین مذهبی اوقاف نماز خواندن حرام است و حتی اضافه کرده حقوق مروجین نیز حرام است.

در بند ج این سند تأکید شده است: (آیت‌اله قربانی) از وجود سینماها و مغازه‌های مشروب فروشی در منابر و سخنرانی‌ها انتقاد می‌کند.

بهبهانی رئیس سازمان اطلاعات و امنیت لاهیجان در این نامه اظهار  کرده است: ممنوع‌المنبر کردن (آیت‌اله قربانی) در حالیکه در لاهیجان باشد به مصلحت نیست چون با این عمل بر محبوبیت وی در منطقه افزوده می‌شود و در جلسات مذهبی از این موضوع سوءاستفاده می‌شود.

بهبهانی می‌افزاید: در صورتی که (آیت‌اله قربانی) ممنوع‌المنبر شود باید از منطقه نیز دور شود.

رئیس ساواک لاهیجان تأکید می‌کند: نظر به اظهارات صریح، نامبرده دارای کتب مضره بوده و مشارالیه دستگیر و منزلش بازرسی شود و شدت عمل بیشتری در دادسرای نظامی علیه وی اعمال شود.

در بخشی از این سند نیز تصریح شده است: (آیت‌اله قربانی) به ساواک احضار شود و تذکرات شدیدی به وی داده شود و برای آخرین بار این موضوع به (آیت‌اله قربانی) تفهیم شود که اینگونه فعالیت‌ها عواقب نامطلوبی دارد.

در سند شماره 3168/316 ساواک گیلان به تاریخ 12مهر 1349 نیز آمده است: به قرار اطلاع، عده‌ای از روحانیان شهرستان‌های لاهیجان، لنگرود و رودسر تحت سرپرستی زین‌العابدین قربانی در شهرستان لاهیجان جلسات محرمانه تشکیل داده و پیرامون مرجعیت (امام) خمینی(ره) مذاکره می‌کنند.

آیت‌الله زین‌العابدین قربانی در 1312 شمسی در روستای پنجاه از توابع شهرستان آستانه‌اشرفیه به دنیا آمد و مقطع ابتدایی را در زادگاهش و تحصیل علوم دینی و حوزوی را در لاهیجان طی کرد، در سال 1329 به حوزه علمیه قم عزیمت کرد و از اساتید بزرگی مانند امام موسی صدر،‌ آیت‌الله مشکینی،‌ آیت‌الله بروجردی،‌ امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی تلمذ کرد و به مدارج کمال و اجتهاد نایل آمد.

فعالیت سیاسی،‌ اجتماعی آیت‌الله قربانی از سال 1331 با حمایت و ارتباط با مبارزات فداییان اسلام آغاز شد، پس از دستگیری فداییان اسلام مدتی در اختفا بسر برد و با مبارزانی مانند شهید هاشمی‌نژاد و مقام معظم رهبری آشنا و در سال 1344 دستگیر و زندانی شد.

 وی پس از آزادی دوباره در سال 1350 به دلیل سخنرانی علیه رژیم ستم‌شاهی مسجد انزلی محله لنگرود دستگیر و زندانی شد و بعد از آن از طرف ساواک ممنوع‌‌المنبر شد.

قربانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مسئولیت‌های مختلفی از جمله ریاست دادگاه‌های انقلاب اسلامی گیلان،‌ نمایندگی دوره دوم مجلس شورای اسلامی از لاهیجان،‌ استادی حوزه و دانشگاه، نمایندگی مجلس خبرگان،‌ امام‌جمعه لاهیجان بود و ‌اکنون ایشان نماینده ولی‌فقیه در گیلان و امام‌ جمعه شهرستان رشت است.